Familieparticipatie in de psychiatrie zeker niet vanzelfsprekend

Afgelopen maand las ik een interessante column van psychiater Remco Dijkstra in het Friesch Dagblad over familieparticipatie in de GGz en tegen welke dilemma’s hij aanloopt. Aan de ene kant de geloftes die hij als hulpverlener heeft afgelegd en aan de andere kant de praktijk van zijn patiënten en hun omgeving. In zijn column zegt hij heel mooi dat bij psychiatrische stoornissen niet alleen de patiënt lijdt, maar het hele gezin en het netwerk eromheen. Er wordt echter vaak alleen gekeken naar de individuele patiënt. Als partner van een man met een psychiatrische stoornis heb ik dat zelf ook meegemaakt.

In november 2013 werd mijn partner psychotisch. In de ochtend wist ik al dat het weer zover was en belde zijn hulpverlener met het verzoek om hem te bezoeken. De hulpverlener telefoneerde slechts met mijn partner en vroeg hem hoe het ging. Mijn partner antwoordde dat het goed ging. Verder werd er geen actie ondernomen. ’s Nachts was mijn partner geheel in zichzelf gekeerd en daarom belde ik de crisisdienst. Deze konden niets doen. We moesten maar wachten tot de volgende dag. Na een doorwaakte nacht, kwam ’s morgens de hulpverlener. Mijn partner werd beoordeeld en direct opgenomen. Op de vragen die ik stelde over waarom de dag ervoor niets gedaan was, werd gezegd: “We gaan uit van wat de cliënt ons vertelt.”

Ik kreeg aan het begin van de opname beperkt informatie. Dit was vanwege de privacy. Ik bleef aandringen om bij de behandeling betrokken te worden en antwoorden te krijgen op onze vragen. Dat ging niet makkelijk. Ik werd stukje bij beetje betrokken, maar het ging erg moeizaam. “We zijn het niet gewend,” werd mij verteld. Ik bedacht dat we mijn partner alleen konden helpen als er samenwerking was met de hulpverlening. Ik ging daarom zelf zoeken naar oplossingen en kwam zo bij stichting Eigen Kracht Centrale terecht. Hopelijk konden wij via hen verder komen en antwoorden vinden. Gingen wij er als familie wel goed mee om? Hoe kunnen we eerder signaleren dat hij psychotisch wordt en dat mogelijk een opname niet meer hoeft? Er waren zoveel vragen.

We gingen aan de slag met een Eigen Kracht-conferentie. We schreven al onze vragen op en nodigden de hulpverlening ook uit. Tijdens de conferentie kregen we antwoorden en hebben we bij de hulpverleners aangegeven waarom wij samenwerking belangrijk vinden. Ook om voor onszelf hulp te krijgen hoe we ermee om moeten gaan als mijn partner psychotisch is. Er werden duidelijke afspraken gemaakt. Deze hebben ons verder geholpen. Mijn partner is nu ruim een jaar stabiel en er is een goede samenwerking tussen de hulpverleners en wij als naasten. Ook achteraf benadrukten de hulpverleners nogmaals dat dit niet gewoon is in de hulpverlening. Dus inderdaad: familieparticipatie is zeker nog niet vanzelfsprekend!

Jarno Zwikstra, Eindhoven
@Jarno_Zwikstra